2794 ve 2796 Numaralı Van Vilayeti Müslim Nüfus Defterlerinin Transkripsiyon ve Değerlendirmesi

Temel amacı insanlığa hizmet etmek olan sosyal ve sayısal bilimlerin daha sağlıklı sonuçlar verip ilerleme gösterebilmesi için nüfus istatistiklerin doğru bilinmesi oldukça önemlidir. Günümüz devletlerinin demografik yapısının öğrenilmesi ise ancak nüfus hakkında bilgi veren tarihi belgeler incelenerek mümkün olabilmektedir. Osmanlı Devleti’nin IX. asırda askeri ve ekonomik amaçlı yaptığı modern nüfus sayımlarını ihtiva eden nüfus defterleri, Osmanlı toplumunun demografik yapısını ortaya koyan önemli tarihi belgeleridir. Devlet bu sayımları bozulmaya yüz tutan askerî ve ekonomik yapıyı onarmak maksadıyla ilk defa 183 senesinde genel bir mahiyette yapmıştır. Bu sayımla Osmanlı Devleti; ülkedeki Müslim ve gayrimüslim nüfusu, askerliğe elverişli erkek nüfusu ve cizye mükellefi gayrimüslim erkek nüfusu tespit etmeyi amaçlamıştır. Bu sayımların devamı niteliğindeki 1836 yılı Van Vilayeti nüfus sayımında bölgede yaşayan insanlar iyi bir şekilde tanıtılmış ve bölge sakinleri fiziki özellikleri belirtilmek suretiyle deftere kaydedilmiştir.