İlk insanın yeryüzüne gelişi, tarihsel yolculuk sürecini başlatmıştır. Geçmiş düşüncesi, zaman içinde farklı biçimlerde ifade edilmiştir. Geçmişten bugüne yaşanmış süreç, kişi, kurum, kültür ve düşüncenin izinin sürülmesi, araştırılması, gerçeklerin peşinden koşulması bir arayışı beraberinde getirmiştir. Tarihin kendisini ve tarihsel süreci anlamlandıran; ona renk ve ton veren ise tarih düşüncesidir. İnsanlığın tarihe merakı, çok eski tarihlere dayanmaktadır. İnsanlığın bugüne kadar geçirmiş olduğu macera olan tarih, sadece geçmişte kalan bir vakıa olmayıp, insanın hal ve istiklalini de tayin eden bir bütündür. Ranke, “Eğer tarihsel insanlığı bilmek istiyorsanız, hem yüzyılları dolduran sonsuz yaşam çeşitliğine hem de bu çeşitliliğin devinimlerindeki büyük değişimlerin seyrine bakmamız gerekir” diyerek geçmişte yaşanmış olayların süreç içerisindeki yansımalarının kayıt altına alınması, araştırılması ve yeniden kurgulanması gerekmiştir. Bir tarihçinin açıklama biçimi ve dünyaya bakış açısı, yaşanmış olayların genel eğilimlerini ve tutumlarının yansıtması önemlidir. Tarihçi ile olgular arasında kesintisiz bir karşılıklı etkileşim süreci, bugün ile geçmiş arasında bir diyalog oluşturur.
